Güney Kilise

Macellum’un hemen güneyinde, geç dönem şehir kapısının kuzeydoğusunda yer alır. Yaklaşık 75 m uzunluğundaki yapı, doğu-batı doğrultusunda uzanan üç nefli transeptli ve galerili bir bazilikadır.

Kilisenin doğusunda düz bir duvar içine alınmış, yarım yuvarlak planlı bir apsis ve iki yanında pastophorion olarak tanımlanan mekanlar yer alır. Apsisin içinde beş basamaklı, tuğla ve moloz taştan inşa edilmiş bir synthronon (din görevlilerinin ayin esnasında oturması için kullanılan basamaklar) görülmektedir. Synthrononun hemen önünde U şeklinde stylobatlardan oluşan kilisenin templonu (neflerle kutsal alanı ayıran bariyer) bulunur. Templon zemininde mermer kaplama levhaları kullanılmıştır. Bemanın merkezinde altar masasına ait kalıntılar görülür. Apsis ile naos arasında, kilisenin kutsal alanını içine alan, yaklaşık 33 x 16 m boyutlarında transept bölümü yer alır. Kuzey-güney doğrultusunda kolları naosun dışına taşan transept, doğuda apsis ve yan mekânlarıyla birleşerek, yapıyı T formuna dönüştürür. Haç Transept tipinin kısaltılmış bir varyasyonu olarak “Kısaltılmış Haç Transept”li yapı olarak değerlendirilmektedir.

Kilisenin batısında kare planlı, dört tarafı portiko ile çevrili bir atrium (avlu), yer alır. Atriumdan narteksi olmayan kilisenin naosuna direkt geçiş sağlanır. Olasılıkla narteks olarak kullanılmış olan doğu portikodan orta nefe bir tribelonla (üçlü giriş), yan neflere ise birer kapıyla giriliyordu. Kilisenin ana mekanını oluşturan naos, yaklaşık 20 m genişliğinde olup her iki stylobat üzerindeki karşılıklı onar sütunla üç nefe ayrılmıştır. 10 m genişliğindeki orta nef, yan neflerin iki katı genişliğindedir. Nef ayrımında kullanılan stylobatların üzerinde bazıları devşirme olmak üzere kare kesitli postamentler ve bunların da üzerinde sütun kaideleri kullanılmıştır.

Kilisenin duvarlarında çeşitli boyutlarda kireçtaşından kesme taş bloklar kullanılmıştır. Taşlar arasındaki boşluklarda taşları sabitlemek için çok az miktarda küçük moloz taşlar yerleştirilmiştir. Çok ince olan derz aralarında neredeyse hiç harç görülmez. Yapının özellikle güney ve kuzey duvarlarında olasılıkla hatıl görevi görmesi için duvar kalınlığı boyunca dikine yerleştirilmiş taşlar kullanılmıştır. Duvar yapısının rahat izlenebildiği doğu duvarında taşların üzerinde görülen deliklerin varlığı duvarların mermerle kaplı olduklarını göstermektedir. Devşirme taş blokların da kullanıldığı doğu duvarının alt kısımlarında in-situ olarak mermer kaplama örneklerini görmek mümkündür.

Kentin en erken kiliselerinden biri olan bu yapının bir cemaat kilisesi olarak yapılmış olduğu düşünülmektedir. Güney Kilise, plan tipi ve taş buluntular ışığında en erken 5.yüzyıla tarihlendirilmektedir.