Araştırma TARİHİ


Perge, 19. yüzyıldan itibaren çeşitli araştırmacı ve gezginlerin dikkatini çekmiştir. Bu gezginler arasında W.M.Leake, F. V. J. Arundell, C. Fellows ve A.B. Spratt sayılabilir. 1850’de C. Lanckoronski ve ekibinin Pisidia ve Pamphylia’da yaptıkları kapsamlı araştırma ve belgeleme çalışmalarıyla ilk kez Perge’nin topografik planını çıkartılmış, Geç Dönem Kent Kapısı, Hellenistik Kuleler, Güney Hamam, kent surları gibi yapılar bu plan üzerinde gösterilmiştir. Batı Nekropolisteki bazı mezarlar da tanımlanmıştır.

1943 yılında İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Kürsüsünün Kurucusu ve Başkanı Ord. Prof. Dr. Arif Müfid Mansel, bölgeye bir gezi yapmıştır. Bu gezi sonunda Pamphylia kentlerinin bilimsel potansiyeli hakkında kaleme aldığı rapor sonucunda Türk Tarih Kurumu tarafından Perge’de kazı yapmak üzere görevlendirilmiştir. Bu çalışma, Türk arkeologlar tarafından gerçekleştirilen ilk klasik arkeoloji kazısı olması nedeniyle Türk Arkeoloji Tarihi açısından bir dönüm noktasıdır. 1946 yılında Batı Nekropoliste gerçekleştirilen ilk kazı sezonunun ardından ara verilen kazılara, 1953-1957/1967-1975 yıllarında Mansel başkanlığında devam edilmiştir.

Bu dönemde Hellenistik Kulelerin Avlusunda, Hadrianus Takında, Sütunlu Caddelerde ve Macellumda çalışılmıştır. Mansel’in 1975 yılındaki vefatının ardından kazı başkanlığını Prof. Dr. Jale İnan devralmış ve 1987 yılına kadar çalışmaları sürdürmüştür. Kuzey-Güney Doğrultulu Sütunlu Cadde, Tiyatro ve Güney Hamamda kazılar yapılmıştır. Özellikle Tiyatrodan ve Güney Hamamdan çıkan heykeller sayesinde Antalya Müzesi bugün dünyanın en geniş Roma İmparatorluk Dönemi heykel koleksiyonlarından birine sahiptir. Prof. Dr. Jale İnan yurtdışına kaçırılan kültür varlıklarının ülkemize iadesine de katkıda bulunmuştur. 1980 yılındaki kazılarda alt yarısı ortaya çıkarılan heykelin üst yarısının, daha önce Boston’a götürülmüş “Yorgun Herakles” heykeline ait olduğunun tespit edilmesiyle, Jale İnan heykelin iadesi için büyük mücadeleler vermiş ve eser 2011 yılında ülkemize geri kazandırılmıştır. Heykel günümüzde Antalya Müzesi’nde sergilenmektedir.

1988-2011 yılları arasında kazılar Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde bilimsel odak Pergelilerin günlük yaşamı, ölü gömme adetleri ve Perge’nin erken tarihi üzerindedir. Bu amaçla konutlarda, Batı Nekropoliste ve Akropolis’te (Giessen Üniversitesi’nden Prof. Dr. Wolfram Martini Başkanlığında) kazılar yapılmıştır. Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu döneminde ulusal ve uluslararası kazı, restorasyon ve anastylosis çalışmaları sonucunda Perge 2009 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine girmiştir. 1946 yılından 2012 yılına kadar İstanbul Üniversitesi Antalya Bölgesi Arkeoloji Araştırma Merkezi (ABAAM) tarafından yürütülen Perge kazıları, bir Türk Üniversitesi tarafından yürütülen en uzun soluklu ilk kazı unvanını elde etmiştir.

Arkeolojik araştırmalar 2012-2019 yılları arasında Antalya Arkeoloji Müzesi tarafından sürdürülmüş; 2020 yılından itibaren İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedef Çokay Kepçe başkanlığında devam etmektedir.